Dobra zbroja była istotnym elementem techniki wojennej, ale nie była aż tak popularna, jak to się często wydaje. Po prostu była droga - w średniowieczu większość wojowników nie posiadała nawet kolczugi czy zbroi łuskowej; jeszcze trudniej było o hełm.

przeszywanica - gruba kurtka z kilku warstw materiału. Była dość istotnym elementem kolczugi czy innych zbroi, ale biedni wojownicy często używali jej jako jedynego środka ochrony.

zbroja skórzana - najprostsza i najsłabsza zbroja, czasem nabijana ćwiekami. W niektórych obszarach i czasach opanowano jednak techniki takiego utwardzania skóry, że traciła ona część swojej elastyczności, ale stawała się bardziej odporna na ciosy.

zbroja lamelkowa (płytkowa) - złożona jest z setek powiązanych ze sobą i często nieregularnych blaszek - względnie prosta w wykonaniu i dość skuteczna. Czasami elementy lamelkowe dodawano do zbroi kolczych.

brygantyna (bechter) - zbroja złożona z dość dużych blaszek, łączonych w taki sposób, że siła uderzenia rozkłada się też na sąsiednie ogniwa. Jest to zbroja kryta, tzn. przykryta jest z wierzchu warstwą materiału.

zbroja łuskowa - zbroja na podkładzie ze skóry z przyszytymi lub przynitowanymi blaszkami, przy czym blaszki te zwykle zachodziły na siebie; zwykła zbroja łuskowa była nieco bardziej elastyczna od zbroi lamelkowych, a przy tym zapewniała nieco lepszą ochronę niż kolczuga (o ile coś nie odpadło), choć pozwalała na nieco mniejszą swobodę. Była dosyć ciężka.

Łuski

© Fot. Bill Fedun

karacena - odmiana zbroi łuskowej; nazywano tak najlepsze (i używane w późniejszych wiekach) odmiany zbroi łuskowej. Kosztowały przynajmniej tyle, co zbroje płytowe, były też lżejsze od zwykłych zbroi łuskowych. Karacen używała m. in. polska husaria.

zbroja kryta - zbroja okrywana z wierzchu dodatkową warstwą materiału. Elementami metalowymi były zwykle płytki lub folgi; jako niepotrzebna, w końcu została ona wyparta przez zbroję białą (odkrytą).

zbroja płytowa - zbroja biała, której elementy stanowią duże płyty blachy, na przykład kirys (osłona dla tułowia). W skład zbroi płytowej wchodziły zazwyczaj: hełm, kirys (napierśnik oraz naplecznik) z fartuchem, obojczyk, opachy, naramienniki, nałokietniki, zarękawia, nabiodrka, nakolanniki, nagolenniki, rękawice i trzewiki.

Kilka różnych kirysów

hełm - znany był w wielu postaciach.

Hełmy zwykle były podbijane skórą albo uzupełniane kolczym kapturem - taka była na przykład misiurka.

tarcza - kolejny ważny element uzbrojenia, mogła mieć różny kształt i wielkość. Puklerze były to małe (ok. 30 cm), okrągłe tarcze, często stosowane przez łuczników. Duże, prostokątne tarcze to pawęże. Czymś pośrednim pomiędzy tarczą a elementem zbroi płytowej był karwasz - szeroka osłona przedramienia i łokcia. Nie popadajmy jednak w przesadę. Większość tarcz po prostu nie miała nazwy, bo jaki wojownik myślał o słowotwórstwie obijając kilka desek metalowym pasem?

Na koniec warto zaznaczyć, że dla potrzeb wojen tworzono często różne hybrydy, a swoją rolę odegrały także zwyczaje i zwykła, znana z dzisiejszych czasów moda. Swój udział w zakuwaniu się w blachy miały także konie - ich zbroja to inaczej ladrowanie. Była ona niemal tak samo różna, jak zbroja dla ludzi - choć rzadziej spotykana.

Nasi użytkownicy napisali 77179 wiadomości na forum oraz dodali 442 publikacji. Zapisało się nas już 2009 Ostatnio do paczki dołączył menaltlika112   Po stronie kręci się 20 osób: 0 zarejestrowany, 0 ukrytych, 20 gości.